Mutlu bir bağırsak, mutlu bir beden ve ruh sağlığı da sağlıyor aslında. Günümüzde İrritabl bağırsak sendromunun ( İBS ) görülme sıklığı oldukça artmıştır. Batı toplumunda özellikle % 30 oranında bir görülme sıklığı vardır. Karın ağrısı, şişkinlik , değişken diyare (ishal) veya kabızlık sıklığı, şiddetli gaz problemi ile karakterize bu hastalık insanın hayat kalitesini olumsuz yönde  etkilemektedir.

     IBS ‘ nin ilaç, probiyotik ve lif desteği ile tedavisi dışında sağlıklı beslenme programı uygulanarak kontrol altına alınması mümkün! Bağırsak sağlığına ilişkin çalışmalardan son dönemlerde ortay çıkan yeni bir diyet metodu da FODMAP diyetidir. Bu diyet temelde sindirimi zor kısa zincirli ; Fermente edilebilen Oligosakkaritler, Disakkaritler, Monosakkaritler ve Polioller ‘ in diyette azaltılmasına ilişkindir.

             Kısıtlanması gereken  FODMAP  grubunun besin kaynakları

             Oligosakkaritler: Buğday, çavdar, baklagiller, sarımsak, soğan,

             Disakkaritler: Süt, yoğurt ve yumuşak peynirler. Laktoz ana karbonhidrattır.

             Monosakkaritler: Elma, armut , incir, mango gibi çeşitli meyveler ve bal.        

             Polioller: Böğürtlen gibi bazı meyve ve sebzeler ile bazı tatlandırıcılar.

 

     Düşük FODMAP diyeti ,yapılan pekçok çalışmaya göre gastrointestinal sistemde %70 ‘i bulan net bir iyileşme sağlıyor. Diyete uyumun yüksek olması halinde karın ağrısı , şişkinlik ve ishalde anlamlı bir düzelme olmaktdır. Ülseratif kolit, chron hastalığı gibi pek çok hastalığında semptomlarını azaltıyor.

    Tıbbi beslenme tedavisi olarak düşünülmeli, , diyetisyen eşliğinde ve 6-8 hafta süreyle uygulanmalıdır. Beslenme eğitiminin verilmesi ve etiket okuma alışkanlığının kazandırılması önemlidir. Şikayetler giderilmeye başlayınca ve bu karbonhidratları içeren besinlerin tolerasyonuna bağlı olarak , aşamalı bir şekilde diyete eklenmesi önerilmektedir.

     Bu diyette dikkat edilmesi gereken noktalar vardır.Uzun süreli uygulanması bağırsaklardaki yararlı bakteriler olan bifidobakterilerin sayısını azaltmaktadır. Lif içeriğinin düşük olması kabızlık yapabilir.Diyet süresince  mutlaka probiyotik desteği alınmalı, gerekirse kalsiyum kaynakları ve alternatif posa kaynakları( yulaf gibi)  programa eklenmelidir.

     FODMAP içeren besinleri, bu besinleri  sindiremeyen bireyler sınırlı tüketmeli ancak sağlıklı bireyler için böyle bir kısıtlama yapılmamalıdır. İyi karbonhidrat, probiyotik ve lif içermeleri bizim için sağlıklıdır.

     Genel bir değerlendirme yapacak olursak FODMAP diyeti İBS hastaları için oldukça faydalıdır.Hayat kalitesinde ciddi iyileşme sağlar.Benzer şikayetleri olan ama tanı konmamış bireylerde diyetisyen eşliğinde, bu şekilde bir eliminasyon diyetini yapabilir, bir sakıncası yoktur.

 

BESİN GRUBU	FODMAP’tan Zengin Besinler (sınırlanması gereken )	Uygun Alternatifler
MEYVELER	Elma Kayısı kiraz böğürtlen mango nektarin şeftali armut hurma erik karpuz	Muz yaban mersini kavun greyfurt üzüm limon ıhlamur mandalina portakal ahududu çilek frambuaz
SEBZELER	Enginar kuşkonmaz karnabahar sarımsak mantar kuru soğan arpacık soğan bezelye taze soğan	Havuç , patates, biber, frenk soğanı,salatalık i patlıcan, zencefil,taze fasulye , marul , zeytin , ıspanak , domates, kabak
PROTEİN KAYNAKLARI	Kurubaklagiller Kaju	Dana , kuzu , tavuk eti Fıstık, ceviz ve çam fıstığı Yumurta , Tembeh , tofu
EKMEK VE TAHILLAR	Buğday Arpa Çavdar	Sert (esmer ) buğday Mısır ,Yulaf Mısır irmiği, Kinoa, Pirinç
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ	Yoğun /koyulaştırılmış süt Süzme peynir, Ev yapımı peynir Krema ,Dondurma , Yoğurt	Tereyağ, Laktozsuz süt/yoğurt Çedar ,parmesan, mozeralla gibi peynirler, Pirinç sütü
DİĞERLERİ	Bal , Yüksek fruktozlu mısır şurubu, Fruktoz , Sorbitol ve mannitol	Akçaağaç şurubu Sükroz , Glikoz

 

 

 

DİYETİSYEN BERNA ÇOBAN